Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Przasnyszu

Scenariusz zajęć warsztatowych do realizacji przez wychowawców klas VI-VIII

Wśród zadań statutowych do realizacji przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne należy m.in.: …Realizowanie zadań profilaktycznych oraz wspierających wychowawczą i edukacyjną funkcję przedszkola, szkoły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych.

Realizowanie zadań profilaktycznych polega min. na podejmowaniu działań z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży.

Mając na uwadze wsparcie szkół w realizacji szkolnych programów profilaktycznych dla uczniów, pracownicy poradni opracowali scenariusz zajęć warsztatowych do realizacji przez wychowawców klas VI-VIII podczas zajęć z wychowawcą.

Dwugodzinne warsztaty prowadzone są metodami aktywizującymi uczniów i zawierają elementy upowszechniające wiedzę na temat chemicznych środków uzależniających, umożliwiają nabywanie umiejętności i zachowań związanych z podejmowaniem zdrowych decyzji.

W trakcie zajęć uczniowie uzyskują informacje o środkach uzależniających i uczą się niekonfliktowego odmawiania.

SCENARIUSZ ZAJĘĆ 

Obszar: profilaktyka uzależnień, zajecia z wychowawcą

Temat: „Słów kilka o uzależnieniach”.

Cel ogólny:

  • podjęcie z uczniami rozmowy na temat środków uzależniających i ich wpływu na osoby uzależnione.

Cele szczegółowe:

  • uświadomienie uczniom ich własnych postaw wobec środków uzależniających,
  • wskazywanie na szkodliwość używek oraz ukazywanie zagrożeń jakie wynikają z uzależnienia,
  • kształtowanie postawy asertywności.

Adresaci: uczniowie szkoły podstawowej, kl. VI - VIII,

Miejsce realizacji: sala lekcyjna,

Zasady: ortodydaktyki

Metody pracy:

  • burza mózgów,
  • rozmowa kierowana,
  • dyskusja,
  • scenki dramowe

Środki dydaktyczne: kartki, kredki, karty z pytaniami, fragment książki „Dzieci, alkohol, narkotyki”, opis scenki dramowej

Formy pracy: wgrupach, zbiorowa, elementy dramy, indywidualna

Czas trwania: ok. 90 min.

 

Przebieg zajęć:

1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, wpisanie tematu do dziennika.

2. Wprowadzenie do tematu, krótki wykład prowadzącego

Nauczyciel informuje uczniów, że na nasze uczucia wpływa to co się dzieje w codziennym życiu oraz to się dzieje w naszym mózgu. Mózg zapisuje to co się dzieje na co dzień, przetwarzając dochodzące do niego bodźce zewnętrzne ale również może być pobudzany sztucznie przez różne substancje chemiczne. Każdy człowiek dąży do tego aby jego życie było lepsze i doświadczało przyjemnych doznań. Musi wykorzystywać własną aktywność i dokonywać takich wyborów, które nie szkodzą jemu samemu oraz osobom go otaczającym.

Inny sposób na poprawę samopoczucia to zażywanie substancji chemicznych, które pozwalają uciec od przykrych doznań. Pod wpływem tych substancji uczucia ulegają zmianie, a osoba ich zażywająca czuje się dobrze tylko w danym momencie. Po pewnym czasie zażywania człowiek nie potrafi już żyć bez chemicznego pobudzenia mózgu. Im dłużej to robi, nie może się od tego powstrzymać, doznaje szkód i ulega zniszczeniu.

3. Praca na forum klasy „Burza mózgów”

Prowadzący zapisuje na tablicy dwa pojęcia „uzależnienie i nałóg” prosi uczniów, aby podali skojarzenia ze wskazanymi pojęciami. Prowadzący zapisuje odpowiedzi uczniów na tablicy. Następuje wspólne odnalezienie w encyklopedii wyjaśnienia omawianych pojęć. Odczytanie ich przez wybranych uczniów.

4. Pakunek

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy kilkuosobowe wg własnego pomysłu. Grupy otrzymują kartki i  kredki. Zadanie polega na wykonaniu instrukcji:

„Wyobraźcie sobie, że wracając ze szkoły znajdujecie torbę, w której są różne środki uzależniające. Narysujcie znalezioną torbę wraz z jej zawartością i podpiszcie narysowane środki uzależniające.” Po wykonaniu tej części nauczyciel prosi uczniów, aby wyobrazili sobie właściciela tej torby i napisali krótko kim ona jest (wygląd, płeć, cechy charakteru). Przedstawiciel każdej grupy prezentuje wyniki swojej pracy, czyli:

  • wymienia nazwy środków uzależniających,
  • dokonuje charakterystyki właściciela torby.

5. Rozmowa kierowana. Nauczyciel odnosi się do pracy uczniów, podkreśla, że  w naszym społeczeństwie funkcjonuje obraz alkoholika, pijaka, czy „ćpuna” jako osoby wyniszczonej fizycznie, moralnie i psychicznie. Tak kieruje rozmową, aby uświadomić uczniów, że wiele osób, które nadużywają środków uzależniających wygląda tak jak my, nie widać u nich oznak wyniszczenia spowodowanego uzależnieniem, mimo to szkody jakie wyrządzają sobie i bliskim są bardzo istotne.

W tym miejscu nauczyciel odczytuje uczniom fragment z książki „Dzieci, alkohol, narkotyki. Przewodnik dla rodziców.” (załącznik nr 1).

6. Dyskusja dotycząca przeczytanego fragmentu i problemu głównego bohatera. Nauczyciel rozdaje każdej z grup kartkę z pytaniem i prosi o ustalenie wspólnej odpowiedzi. Po wykonaniu pracy stepuje omówienie pracy uczniów.

Pytania:

a)   W jakich sytuacjach młodzież rozpoczyna zażywanie substancji uzależniających (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze)?

b)  Jakie są powody picia alkoholu, palenia papierosów, zażywania narkotyków i dopalaczy?

c)  W jaki sposób nastolatki zdobywają środki uzależniające?

d) Jakie są konsekwencje nadużywania środków uzależniających dla nastolatków i osób z ich otoczenia? (załącznik nr 2).

Ad. a) Nauczyciel dopowiada, że okazją do sięgania po środki są również wyjazdy wakacyjne na obozy, kolonie.

Ad. b) Prowadzący informuje uczniów, że żadne środki nie są w stanie pomóc nam w rozwiązaniu problemów. Ewentualne trudności rozwiązujemy prosząc o pomoc inne osoby, najlepiej dorosłe. Nauczyciel podkreśla, ze istnieją środki, które po jednorazowym użyciu uzależniają np., kokaina, marihuana. U innych te same środki mogą doprowadzić do wstrząsu i w efekcie do śmierci. Osoby rozprowadzające zachęcają młodzież do zażywania chociażby proponując darmową działkę. Uzależniona młodzież dopuszcza się różnych przestępstw: kradną, wynoszą z domu kosztowne przedmioty, dopuszczają się nierządu.

Ad. d) Nauczyciel przypomina, że stereotypowy obraz narkoman, alkoholika to człowiek zaniedbany, z opuchniętą twarzą, siny, lub szary na twarzy, śmierdzący. Nie wiemy jednak kogo dotyka ten problem, bo osoby uzależnione najczęściej ukrywają fakt uzależnienia, wypierają go, bądź nie są do końca świadome własnego problemu.

7.Jak się bronić? Nauczyciel przypomina uczniom o asertywnej umiejętności mówienia „NIE”, która pozwala bronić się przed sięganiem po środki uzależniające.

Nauczyciel zachęca uczniów do odegrania scenki sytuacyjnej. Osoby chętne wcielają się w role, pozostali uczniowie występują w roli obserwatorów, którzy po odegraniu dostarczają informacji zwrotnej, czy wyraźnie było słychać „NIE”, opisują odegraną scenkę, wymieniają te elementy rozmowy, które im się podobały i te, które odegrali by inaczej (załącznik nr 3).

8. Zakończenie zajęć. Podziękowanie za udział.

 Prezentowany scenariusz zajęć z uczniami jest propozycją Poradni, dlatego też można go modyfikować według potrzeb uczniów, klasy, szkoły.                  

Przygotowała: Izabela Monika Szypulska - pedagog

ZAŁĄCZNIKI

1.    Fragment książki „Dzieci, alkohol, narkotyki. Przewodnik dla rodziców.”

…Brad miał dziesięć lat, gdy zaczął palić papierosy i pić alkohol; jedenaście, gdy zasmakował w marihuanie; dwanaście, gdy wdychał kokainę, trzynaście, gdy palił crack. Wkrótce potem został siłą zabrany na młodzieżowy oddział szpitala psychiatrycznego.

Barbara i John, rodzice Brada, nie palili, łatwo więc wyczuli zapach papierosów wydzielający się z jego ubrań. Choć robili co mogli, by go powstrzymać, Brad zaczął otwarcie palić nawet przy nich. Kiedy znaleźli w jego pokoju bibułkę, zaczęli podejrzewać, że przeszedł na marihuanę, ale uwierzyli Bradowi, gdy wytłumaczył im, że woli skręty od kupnych papierosów. Wiedzieli również, że pije od czasu do czasu. Zostali kiedyś wezwani przez innych rodziców, kiedy Brad stracił przytomność w ich domu. Raz znaleźli Brada nieprzytomnego w kałuży wymiocin tuż przed domem. Ale nie mieli pojęcia, że Brad używał kokainy, a tym bardziej cracku. Nigdy zresztą o cracku nie słyszeli; tak jak większość ludzi w tym czasie.

Barbara i John twierdzą, że Brad był nad wiek rozwinięty i że zawsze wyprzedzał swoich rówieśników zarówno pod względem fizycznym, jak i psychicznym. Zaczął chodzić, gdy miał osiem miesięcy, a gdy miał jedenaście mówił pełnymi zdaniami. W wieku trzech lat umiał czytać. W szkole przeskoczył czwartą klasę, a w szóstej w większości przedmiotów reprezentował ucznia klasy dziesiątej. Bez najmniejszych trudności zdobywał same piątki. Brad nigdy nie był łatwym dzieckiem: wymagał więcej uwagi niż jego rodzeństwo i szybko się nudził. Przy swej skłonności do przygód, często łamał sobie kości. Był czas, że Barbara czuła się w izbie przyjęć miejscowego pogotowia zupełnie jak w domu. Jednak oboje rodzice uważali Brada za szczęśliwe dziecko, urodzonego ekstrawertyka i przywódcę -  wesołego, łatwo nawiązującego kontakty i pełnego energii optymistę. Według Johna:

- Gdy Brad był w ósmej klasie wszystko wyglądało już inaczej. Stał się nam zupełnie obcy i nie sposób było go kontrolować. Nie skutkowało nic, co mówiliśmy czy robiliśmy. Kilka razy nie wrócił do domu na noc, a raz nie zjawił się przez pięć dni.

Dużo później rodzice dowiedzieli się, że Brad był wtedy na nieustannym „haju” – tak długo jak starczyło mu pieniędzy na crack.

Barbara przypomina sobie depresyjne lub euforyczne nastroje Brada, które pojawiały się i znikały bez widocznej przyczyny. Był też tak drażliwy, że wpadał w furię z byle powodu:

- Jego napady wściekłości stawały się przerażające. Wstyd się przyznać, ale naprawdę baliśmy się swojego syna. Potrafił rzucać talerzami, a raz gonił swoją starszą siostrę
z nożem w ręku. Jeszcze teraz zimno mi się robi na samo wspomnienie. Na szczęście John był wtedy w domu. Pewnego razu sąsiedzi poskarżyli się, że Brad z kolegami rozjeździli im świeżo podlany trawnik. Następnego dnia Brad próbował podpalić ich dom.

- Wtedy po raz pierwszy oddaliśmy go do szpitala – wyjaśnia John. Musieli go wynosić w kaftanie bezpieczeństwa. Strasznie było na to patrzeć, ale wiedzieliśmy, że nie mamy wyboru. Od miesięcy posyłaliśmy Brada do psychiatry, ale teraz wydawało się, że stał się całkowicie nieobliczany, że zupełnie zwariował…

 2.    Pytania

a.  W jakich sytuacjach młodzież rozpoczyna zażywanie substancji uzależniających (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze)?

b.  Jakie są powody picia alkoholu, palenia papierosów, zażywania narkotyków  i dopalaczy?

c.  W jaki sposób nastolatki zdobywają środki uzależniające?

d. Jakie są konsekwencje nadużywania środków uzależniających dla nastolatków i osób z ich otoczenia?

 3.    Opis scenki dramowej

Podczas wakacji, na obozie, ostatniego dnia przed wyjazdem grupa dziewcząt kl. VI-VIII zorganizowała sobie ognisko pożegnalne. Spotkanie odbyło się w oddalonym o 200 metrów od obozu zajeździe, gdzie odbywała się również dyskoteka. Około godziny 20:00 do grupy dziewcząt podeszło dwóch chłopców, którzy również byli w tym czasie na obozie. Jeden z nich zaczął palić papierosy i pić piwo zachęcając siedzącą obok niego Kasię do spróbowania.