Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Przasnyszu

Jak rozpoznać depresję u dzieci i młodzieży?

        Depresja - jest stanem charakteryzującym się długotrwale obniżonym nastrojem oraz szeregiem innych objawów psychicznych i somatycznych.

Depresja rozumiana jako choroba należy do grupy zaburzeń nastroju.

        Jej przebieg może być przewlekły, ze stałym nasileniem objawów lub może ona przyjmować postać nawracających epizodów o łagodnym, umiarkowanym lub ciężkim nasileniu, oddzielonych okresami dobrego samopoczucia (taki stan trwa co najmniej 2 m-ce).

        Objawy depresyjne często towarzyszą innym zaburzeniom psychicznym – np. zaburzeniom lękowym (rozpoznaje się wtedy zaburzenia depresyjno-lękowe) lub są reakcją na przykre, traumatyczne wydarzenia (zaburzenia adaptacyjne o obrazie tzw. reakcji depresyjnej).

 

Objawy depresji u dzieci i młodzieży

  • depresyjny nastrój, rozdrażnienie przez większość dnia,
  • utrata zainteresowań lub zmniejszone odczuwanie przyjemności w większości działań i przez większość dni,
  • znaczny przyrost lub ubytek masy ciała albo znaczny wzrost lub spadek apetytu,
  • zachowania autodestrukcyjne,
  • bezsenność albo większa potrzeba snu,
  • niepokój psychoruchowy albo spowolnienie psychoruchowe,
  • zmęczenie, brak energii,
  • nieadekwatne poczucie winy lub poczucie niskiej wartości,
  • trudności z koncentracją uwagi, brak zdecydowania,
  • u młodszych dzieci trudności w adekwatnym reagowaniu na opiekuna lub utrzymaniu prawidłowej uwagi,
  • kłopoty w zachowaniu, agresja,
  • nadpobudliwość,
  • drażliwość,
  • powracający temat śmierci/samobójstwa  (u dzieci w wiek przedszkolnym często objawem depresji są zaburzenia somatyczne - bóle głowy, brzucha).

Zdiagnozowanie depresji wymaga

  • obserwowane zachowanie powinno być odmienne od normalnego, codziennego funkcjonowania dziecka i utrzymywać się w sposób ciągły przez około 2 tygodnie,
  • obniżony nastrój nie może być związany z jakimś przykrym wydarzeniem (np. zepsuta zabawka, zła ocena w szkole, kara ),
  • objawy powinny pojawiać się w różnych kontekstach, w stosunku do różnych osób, przy różnych czynnościach,
  • objawy powinny negatywnie wpływać na rozwój dziecka i powinny powodować wyraźne napięcie, niepokój, przygnębienie,
  • należy wykluczyć zły stan zdrowia lub leki/toksyny, mogące wywołać obserwowane objawy.

Szkoła oraz rodzice z depresją dziecka mogą zwrócić się po pomoc do:

  • poradni psychologiczno-pedagogicznej dysponującej wyspecjalizowanym zespołem psychologów, pedagogów i terapeutów;
  • w zakresie pracy z depresją ucznia poradnie mogą zaoferować zarówno diagnozę problemu (w porozumieniu z rodzicami), określenie źródeł depresji, jej podłoża, jak  i zaproponować konkretną terapię;
  • na pomoc poradni mogą liczyć również nauczyciele;
  • pomoc dotyczy głównie psychoedukacji pedagogów w zakresie zjawiska depresji, metod pracy z uczniem oraz sposobów współpracy z rodzicami w omawianym zakresie;
  • pomoc dla ucznia na podstawie opinii - dostosowanie wymagań edukacyjnych do potrzeb  i możliwości psychofizycznych i edukacyjnych ucznia i objęcie pomocą psychologiczno-pedagogiczną, nauczanie indywidualne w razie konieczności na podstawie orzeczenia;
  • ośrodków interwencji kryzysowej z funkcjonującymi całą dobę telefonami zaufania;
  • ośrodków wsparcia rodziny, gdzie osoba potrzebująca objęta jest opieką wysoko wyspecjalizowanej kadry pedagogiczno-psychologicznej interweniującej ;
  • poradni zdrowia psychicznego - depresja jest zaburzeniem psychiatrycznym, nie można więc pominąć pomocy lekarskiej (szczególnie psychiatry). Poradnie zdrowia psychicznego służą informacjami o możliwym podłożu i przebiegu depresji. Uczniowi i jego środowisku zalecą cierpliwość, gdyż przyjmowane leki nie przynoszą efektu od razu. Obecnie tworzone są Ośrodki Środowiskowej Opieki Psychologicznej i Psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, zatrudniające psychologów, psychoterapeutów i terapeutów środowiskowych;
  • ośrodków pomocy społecznej, gdy sytuacja tego wymaga pracownicy socjalni organizują wsparcie materialne, niekiedy pomoc sądu, policji;
  • wydziałów edukacji i zarządzania kryzysowego, które współpracują z pozostałymi instytucjami, dysponują też najczęściej szeroką  informacją na temat tego, gdzie udać się po pomoc w danej miejscowości lub okolicy; powiadomienie przez szkołę rodziców i konieczne wezwanie policji oraz pogotowia, w sytuacjach szczególnych np. próba samobójcza ucznia- instytucje te dysponują najczęściej pomocą psychologów.

    Opracowała Karolina Orłowska - psycholog