Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Przasnyszu

Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną

ĆWICZENIA ODDECHOWE

  • Dmuchanie na wiatraczek, skrawki waty, papieru, kolorowe piórka itp.
  • Dmuchanie na plastikowe mini zabawki, piłeczki z taką siłą, aby mogły się przemieszczać.
  • Dziecko trzyma w dłoni mały kłębek wełny. Po głębokim wdechu nosem wydmuchuje powietrze ustami wprawiając tym samym kłębek w ruch.
  • Zabawa z piórkiem. Dziecko swobodnie porusza się, trzymając w dłoni ptasie piórko. Podrzuca je do góry, a następnie dmucha na nie tak, aby jak najdłużej unosiło się  w powietrzu.
  • Zabawa w „Rozpędzanie chmurek”. Dziecko leży swobodnie na plecach. Nogi są ugięte w kolanach, stopy oparte o podłogę, ręce leżą wzdłuż tułowia. Wciąga powietrze nosem, swobodnym, płynnym ruchem unosząc ręce w górę i stara się rozpędzić przed sobą chmurki. Ponieważ ręce nie rozpędziły chmurek, wracają do pozycji wyjściowej. Wówczas dmuchaniem stara się rozpędzić chmury.
  • Zdmuchiwanie świeczki lub dmuchanie na świecę w taki sposób, aby płomień wyginał się, ale nie zgasł.
  • Wydmuchiwanie baniek mydlanych. Zachęcanie dziecka do wykonania jak największej bańki mydlanej.
  • Dziecko bierze, do ręki rurkę i poprzez nią stara się dmuchać na swoją dłoń albo na watkę umieszczoną na dłoni.
  • Dmuchanie przez rurkę-słomkę do szklanki z wodą, na powierzchni wody powstaje wgłębienie.
  • Zabawa w „Gotowanie wody”. Dziecko dmucha przez rurkę zanurzoną w wodzie tak, aby tworzyły się pęcherzyki powietrza na jej powierzchni. Musi dmuchać długo, krócej, jak najkrócej, słabo, mocno, bardzo mocno, woda gotuje się, kipi itp.
  • Robienie kleksów z farby wodnej, dmuchanie na nie przez słomkę z różną siłą i pod różnym kątem. Rozdmuchiwana farba przypomina barwne kwiaty.
  • Wydmuchiwanie kółek z pary na lustrze.
  • Granie na organkach, piszczałce, gwizdanie itp.
  • Naśladowanie syreny – „ eu-eu- eu”, „au-au-au” – na jednym wydechu.
  • Liczenie na jednym wydechu.
  • Powtarzanie zdań na jednym wydechu – najpierw krótkich, potem coraz dłuższych.
  • Powtarzanie zdań szeptem.

 

ĆWICZENIA FONACYJNE

  • Wykonujemy pełny wdech, zatrzymujemy na chwilę powietrze, a następnie wykonujemy wolny wydech, wymawiając jednocześnie głoskę aaa...
  • Wymawianie samogłosek a, o, u, e, y, i. Najpierw pojedyncze samogłoski, potem przedłużone dźwięki.
  • Na jednym wydechu, z taką samą siłą wymawianie trzech samogłosek: aou, a następnie eyi, ueo, iau.
  • W pozycji leżącej dziecko wymawia połączenia mmmaaa, mmmooo, mmmuuu.
  • Na jednym wydechu wymieniamy dni tygodnia, liczby.
  • Wymawianie krótkiego zdania szeptem, półgłosem, głosem pełnym i krzycząc.

 

ĆWICZENIA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO

  • Wsłuchiwanie się w ciszę – dziecko wyłapuje dźwięki z otoczenia: tykanie zegara, szum samochodów, rozmowy ludzi, dzwoniący telefon, odgłosy zza ściany, kroki przechodzących osób po korytarzu.
  • Rodzic naśladuje różne głosy - kota, psa, tykanie zegara, bicie zegara, kichania, zadaniem dziecka jest odgadnięcie, jakie to głosy, następnie samo je naśladuje
  • Rodzic pokazuje dziecku różne przedmioty: klucze, piłkę, kartkę papieru, wodę w kubku, krzesło, następnie demonstruje, jakie dźwięki wydają te przedmioty podczas: upadku kluczy, uderzenia piłką o podłogę, darcia papieru, przelewania wody, przesuwania krzesła. Potem zawiązuje dziecku oczy, wykonując w/w czynności. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie, co to za dźwięk.
  • Różnicowanie dźwięków mowy np. s – z. Tu wykorzystać można zabawki przedstawiające muchę i węża. Uwagę dziecka koncentrujemy na dźwiękach wydawanych przez węża sss i muchę zzz. Najpierw demonstrujemy dziecku zabawki i dźwięki, jakie wydają, potem zasłaniamy dziecku oczy i pytamy: „Kto nadchodzi? Kogo słychać: muchę czy węża? Dziecko odkrywa oczy, wskazuje zabawkę i próbują naśladować głosy w/w zwierząt.
  • Różnicowanie dźwięków długich i krótkich. Potrzebny będzie gwizdek i paski papieru: długi i krótki. Demonstrujemy dziecku gwizdanie długie i krótkie. Następnie gwiżdżemy w różny sposób. Zadaniem dziecka jest pokazanie odpowiedniego paska papieru. Gdy usłyszy gwizdanie krótkie wyciąga krótki pasek, gdy usłyszy gwizdanie długie wyciąga dłuższy pasek papieru.
  • Wymawiamy różne wyrazy, dziecko układa tyle klocków, ile jest sylab w wyrazie. Ćwiczenie rozpoczynamy od wyrazów dwusylabowych, potem przechodzimy do wyrazów wielosylabowych.
  • Wyodrębnianie sylaby na początku wyrazu. Pokazujemy dziecku różne obrazki, ale rozpoczynające się od takiej samej sylaby. Nazywamy je. Dziecko musi powiedzieć, na jaką sylabę się rozpoczynają.
  • Pokazujemy różne obrazki, które rozpoczynają się różną sylabą. Zadaniem dziecka jest wskazanie tych, które mają takie same sylaby.
  • Pokazujemy różne obrazki. Dziecko musi wskazać te, które mają taką samą ostatnią sylabę.
  • Rodzic mówi dowolne wyrazy. Dziecko ma klasnąć w dłonie wtedy, gdy usłyszy wyraz z daną sylabą np. po, ly, ko. To samo ćwiczenie można robić, gdy dziecko usłyszy wyraz z daną głoską.
  • Zabawa w „Sklep”. Dziecko kupuje te przedmioty, których nazwa rozpoczyna się od danej głoski.
  • Wyszukiwanie w otoczeniu przedmiotów, których nazwa rozpoczyna się od danej głoski, w nazwie, których jest określona głoska albo kończy się daną głoską.

 

ĆWICZENIA NARZĄDÓW ARTYKULACYJNYCH

ĆWICZENIA WARG

  • Parskanie -wprawianie warg w drganie.
  • Masaż warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
  • Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „uśmiech”.
  • Ziewanie przy bardzo szeroko otworzonej buzi.
  • „Uśmiech i dziobek ptaszka” – szeroki uśmiech na złączonych wargach i dziobek (jak do całusków).
  • Rysowanie wargami. Dziecko rysuje koło wargami – wargi wysuwają się do przodu, tworzą dzióbek, wykonuje ruchy koliste w obie strony.
  • Rysuje kreskę poziomą wargami – wargi są ściągnięte w dzióbek, przesuwają się w prawo i w lewo.
  • Rysuje kreskę pionową – tworzy dzióbek, przesuwa go w górę i w dół.
  • Rysuje smutną minę – warga dolna zakrywa górną.
  • Dziecko robi śmieszną minkę – usta zamknięte – uśmiech.
  • Na pożegnanie wysyła całusy.
  • Powtarzanie samogłosek, wargi są mocno ściągnięte a-o, e-o, u-i, a-u, oraz całego ciągu: a, e, o, u, i, y.
  • Wymawianie na przemian a-o, e-o, u-i, a-u, przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej  i dolnej.
  • Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
  • Naśladujemy złego psa – unosimy górną wargę, pokazujemy zęby. Dziecko może również naśladować warczenie psa.
  • Potrzebny nam lejek, ale go nie mamy - robimy go z warg.
  • Dziecko zamienia się w „chudzielca” wciąga policzki. Potem jest „grubaskiem” nadyma policzki.
  • Nabieranie powietrza najpierw pod wargę górną, potem pod dolną.
  • Chcemy pocałować mamę, ale ona jest daleko - musimy wysunąć wargi do przodu, cmokamy.
  • Układanie dolnej wargi na górną i górnej na dolną.
  • Wargi układają w kształcie szerokiego lejka.
  • Głodne rybki - powoli otwieramy i zamykamy wargi tworząc koło, jakby mówiły „po”.
  • Wysuwanie wargi do przodu i robienie ryjka świnki. Na górnej wardze położenie ołówka i jak najdłużej utrzymanie go w tej pozycji.
  • Wysuwanie warg do przodu. Ściągnięcie ich i dmuchanie lekko przez nie.
  • Ssanie górnej i dolnej wargi.
  • Półuśmiech – odciąganie na przemian kącików ust.   

 

ĆWICZENIE JĘZYKA

  • Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę lewego i prawego kącika ust.
  • Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych.
  • Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
  • ”Malowanie sufitu” w buzi – przy otwartej buzi język przesuwa się od zębów do gardła.
  • Liczenie zębów – dotykamy czubkiem języka po kolei dolnych (a później górnych) zębów podczas szerokiego otwierania jamy ustnej.
  • Kląskanie – przyklejanie do podniebienia całego języka i głośne jego odklejanie.
  • Piłeczka w buzi – wypychanie językiem policzków od środka.
  • Rurka – wargi ściągnięte i zaokrąglone unoszą boki języka.
  • Dziecko wykonuje szybkie i energiczne ruchy języka. Wysuwa język na zewnątrz jamy ustnej, następnie chowa go do środka.
  • Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.
  • Jak żmija porusz językiem - długi, cienki, ruchliwy język, wysuwający się we wszystkie strony.
  • Wysuwanie języka do przodu, unoszenie go nad górną wargę, potem opuszczanie do brody.
  • Dziecko wypycha raz jeden policzek ostrym czubkiem języka, udając, że trzyma w buzi landrynkę, można sprawdzić twardość „ cukierka” dotykając policzek palcem.
  • Zmęczony piesek – dziecko naśladuje pieska, który głośno oddycha i język ma mocno wysunięty na brodę.
  • Unoszenie języka za górne zęby.
  • Oblizywanie górnych zębów.
  • Unoszenie języka do nosa i wywijanie go na brodę.
  • Klaskanie językiem: czubkiem i środkiem języka.
  • Zwijanie języka w rulonik.
  • "Mycie” zębów językiem.
  • Lizanie czubkiem języka kawałeczka czekolady umieszczonego na podniebieniu.
  • Przeciskanie języka między zębami.
  • Wciąganie przez rurkę do napojów skrawków papieru, ryżu itp. A następnie przenoszenie ich do pudełeczka.

 

ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO

  • Wywołanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej.
  • Wymawianie połączeń głosek tylnojęzykowych zwartych z samogłoskami, np. ga, go, ge, gu, gy, gi, gą, gę, ka, ko, ke, ky, ki, ku, ak, ok, ek, ik, yk, uk.
  • Wypowiadanie sylab i logatomów: aga, ogo, ugu, eke, yky, ygy, iki, igi, ago, egę itp.
  • Energiczna wymowa połączeń głosek z uwzględnieniem tylnojęzykowych zwartych k – g: kuk, ugu, oko, uk – ku, ug – gu.
  • Wciąganie powietrza przez rurkę (zabawa w przenoszenie skrawków papieru za pomocą rurki).
  • Dziecko bierze w usta rurkę, wciąga przez nią powietrze. Musi tak wciągnąć powietrze, aby do rurki przyssały się kolorowe kółeczka. Następnie przenosi je na obrazek biedronki i układają na niej kropki z tych kółeczek.
  • Głębokie oddychanie przez jamę ustną przy zaciśniętych nozdrzach i przez jamę nosową, przy zamkniętej jamie ustnej.
  • Nabranie powietrza nosem i zatrzymanie go w jamie ustnej. Policzki są „nadęte”. Nos zatykamy i nadymamy policzki, a następnie połykamy powietrze.
  • Ssanie „smoczka”.
  • Chrapanie, naśladowanie kaszlu.
  • Żywe lusterko – robienie różnych min. Dziecko stoi naprzeciwko rodzica. Rodzic wykonuje wymyśloną przez siebie minę, dziecko je naśladuje. Następnie należy zamienić się rolami.
  • Oddychanie wyłącznie przez usta lub wyłącznie przez nos.
  • Płukanie gardła ciepłą wodą.

 

ĆWICZENIA SZCZĘKI DOLNEJ

  • Opuszczanie i unoszenie dolnej szczęki. Wymawianie szerokiego a  „przechodzenie” do wymawiania a połączonego z głoską s.
  • Zabawa „Grzebień”. Dziecko zakłada dolne zęby na górną wargę i poruszają nimi. Potem cofa żuchwę. Następnie zakładają górne zęby na dolną wargę i brodę i porusza nimi.
  • Dziecko naśladuje ziewanie, wykonując przy tym ruchy rąk, przeciągając się, wyginając.
  • Głęboki wdech nosem i wydech ustami z jednoczesnym wymawianiem głoski a. Tak samo wymawiamy o, u.
  • Wykonywanie ruchów żucia.

 Opracowała: Marta Wiechowska -Pykała - logopeda